Let op: dit artikel is nadrukkelijk informatief bedoeld. Neem voor een concreet advies altijd contact met een gespecialiseerd advocaat.
De juridische ins and outs van duurzaamheid voor bestaande gebouwen
Het verduurzamen van gebouwen is actueler dan ooit. Verduurzaming is niet alleen goed voor het klimaat en het milieu, ook is het vaak financieel aantrekkelijk om te verduurzamen. Veel voorkomende verduurzamingsmaatregelen zijn bijvoorbeeld plaatsing van zonnepanelen, verbetering van dak- en muurisolatie en het aanbrengen van dubbelglas. Vaak heeft u hiervoor geen omgevingsvergunning nodig.
Voor sommige verduurzamingsmaatregelen moet een zogenaamde ‘omgevingsvergunning voor de actitviteit bouwen’ worden aangevraagd. Deze vergunningplicht is vastgelegd in de Wet algemene bepalingen omgevingsrecht, de ‘Wabo’. Wij krijgen vaak de vraag wat juridisch wel, en wat juridisch niet haalbaar is. Het doel van dit artikel is om in hoofdlijnen duidelijk te maken waar u in juridisch opzicht tegenaan loopt bij het verduurzamen van uw woning of kantoorgebouw.
Meer weten?
Tip: op de website www.ruimtelijkeplannen.nl kunt u (kosteloos) het bestemmingsplan inzien.
Bestemmingsplan
Voordat we kunnen ingaan op de verschillende verduurzamingsmaatregelen is het allereerst van belang om twee definities uit te leggen. Alle wet- en regelgeving met betrekking tot de fysieke leefomgeving noemen we het omgevingsrecht. Binnen het omgevingsrecht neemt het bestemmingsplan een centrale plaats in. Eenvoudig gezegd is een bestemmingsplan een ruimtelijke weergave van de bestemming die op een bepaald perceel rust, zoals de bestemming ‘wonen’ of de bestemming ‘agrarisch’. Aan die bestemming worden vervolgens in het bestemmingsplan regels en voorschriften verbonden waaruit blijkt wat op een bepaald perceel wel en wat niet is toegestaan. Bestemmingsplannen bevatten bijvoorbeeld altijd regels over hoeveel woningen er op een perceel mogen staan en hoe hoog er gebouwd mag worden. Soms zijn er meerdere bestemmingsplannen van toepassing op één perceel.
Vergunningvrij bouwen
Veel verduurzamingsmaatregelen komen voor op de wettelijke lijst van bouwactiviteiten die – onder voorwaarden – zonder omgevingsvergunning voor bouwen mogen worden verricht. Daarnaast is er nog een tweede lijst waarin bouwactiviteiten zijn opgenomen die vergunningvrij zijn indien deze niet in strijd zijn met het bestemmingsplan.
Meer weten over vergunningvrij bouwen? Lees ons artikel Vergunningvrij bouwen: wat mag wel en wat mag niet?
Vergunningvrije duurzaamheidsmaatregelen
Hieronder staan een aantal veel voorkomende bouwgerelateerde duurzaamheidsmaatregelen, waarbij aangegeven is of en zo ja onder welke voorwaarden deze vergunningvrij zijn. Er gelden in alle gevallen aan aantal voorwaarden:
- De regels voor vergunningvrij bouwen zijn niet van toepassing op monumenten. Iedere verandering aan een (Rijks)monument is vergunningplichtig.
- Vergunningvrije bouwwerken moeten wel voldoen aan de welstandseisen.
- Soms is een omgevingsvergunning niet vereist, maar er kunnen wel andere vergunningeisen zijn.
- vergunningvrij is niet hetzelfde als regelvrij: de bouwvoorschriften uit het Bouwbesluit zijn ook op vergunningvrije bouwwerken van toepassing.
Maatregel |
Vergunningvrij? |
Voorwaarden / toelichting |
|---|---|---|
| Zonnepanelen op het dak | Meestal wel | Schuin dak:
Plat dak:
Indien paneel en installatie niet één geheel vormen, dient de installatie aan de binnenzijde van de woning te worden geplaatst. |
| Losstaande of losliggende zonnepanelen | In beginsel niet | Bij losstaande en -liggende zonnepanelen wil de interpretatie van regelgeving per gemeente wisselen. Vraag dit dus na bij uw gemeente, of neem contact op. |
| Zonneboiler op het dak | Meestal wel | Schuin dak:
Plat dak:
Indien paneel en installatie niet één geheel vormen, dient de installatie aan de binnenzijde van de woning te worden geplaatst. |
| Binnenisolatie dak | Meestal wel | Toegestaan, mist het aanbrengen van binnenisolatie niet leidt tot:
|
| Buitenisolatie dak | Meestal niet | Uitsluiten vergunningvrij toegestaan mist de hoogte, de hellingshoek en het aanzien van het dak niet wijzigt. |
| Binnenisolatie muren | meestal wel | Toegestaan, mits het aanbrengen van binnenisolatie niet leidt tot:
|
| Buitenisolatie muren | vrijwel nooit | Toegestaan, mits het aanbrengen van binnenisolatie niet leidt tot:
|
| Warmtepomp | meestal wel | Een gesloten systeem is vaak vergunningvrij, een open systeem nooit. Kijk voor meer informatie in ons artikel over de warmtepomp. |
| Windturbine | Nooit | Windturbines kunnen wel ontheven zijn van de plicht voor een milieuvergunning. Lees daarover meer in Particuliere windmolens. |
| Eigen laadpaal elektrische auto | Altijd | Aan de eigen gevel bevestigd is een laadpaal vergunningvrij. Losstaande palen alleen wanneer deze niet hoger zijn dan een meter. |
| Dubbel glas | Altijd |
Vergunning nodig?
Heeft u een duurzaamheidsmaatregel op het oog die niet in bovenstaande lijst vermeld staat? Dan heeft u daarvoor waarschijnlijk een omgevingsvergunning nodig. U kunt hierover meer lezen in ons artikel: vergunningplichtige duurzaamheidsmaatregelen.
Conclusie
De bestaande wet- en regelgeving biedt veel mogelijkheden om uw gebouw vergunningvrij te verduurzamen. Wanneer u binnen de gestelde voorwaarden blijft, kan enkel de welstandseis nog roet in het eten gooien. Het welstandsbeleid verschilt van gemeente tot gemeente. Twijfelt u of uw project binnen de eisen valt? Neem dan gerust contact op!